شهر باستانی گور در استان فارس

شهر باستانی گور یکی از شهرهای دیدنی در فیروزآباد استان فارس می باشد، شهر گور به دستور اردشیر بابکان در اوایل قرن سوم میلادی، پیش از تاریخ باستان و دوران پیش از حکومت ساسانیان احداث گردید، این شهر از لحاظ معماری و تاریخ، بسیار منحصربه ‌فرد می باشد و اهمیت تاریخی زیادی دارد. این شهر دایره ای شکل در دوره آبادانی مرکز منطقه کوره اردشیر خوره فارس بوده و دارای چهار دروازه اصلی به قطر دو کیلومتر می باشد، داخل این شهر باستانی ساختمان‌های دولتی و اقامتگاه درباریان قرار دارد، این شهر باستانی متروکه در سه کیلومتری فیروزآباد واقع شده است.

معماری شهر گور

شهر باستانی گور دارای معماری زیبا و بی نظیری می باشد، که از بالا که به آن نگاه می کنی دارای ساختاری منظم و جذاب کی باشد که در گذشته به صورت هوشمندانه و مهندسی ساخته شده و در معماری آن بسیار دقت شده است. این شهر به شکل دایره ای به قطر 2 کیلومتر می باشد، در وسط این شهر دقیقا در مرکز آن مناره ای قرار دارد، بقایایی از ۲۰ دیوار با معماری شعاعی در این شهر کشف شده که در شعاع دایره قرار دارد و و مرکز آن‌ها یکسان می باشد، همچنین 3 دیوار منحنی نیز وجود داشته که این شهر باستانی را به 61 منطقه تقسیم می کرده، در دو طرف شهر خندقی با عرض ۳۵ متر حفر گردیده و دارای دو حصار خشتی که عرض این دیوارها و خندق در مجموع به  ۵۰ متر می رسد، که برای محافظت شهر ساخته شده، در مرکز شهر نیز دایره ای به قطر 400 متر به صورت یک تکه ساخته شده و دور آن نیز دیواری دور تا دور قرار دارد، این شهر که دارای دو بخش است دارای 2 خیابان اصلی و متقاطع  بصورت مجزا نیز بوده، بخش مرکزی این شهر دارای بناهای باشکوهی بوده که متعلق به درباری‌ها و نزدیکان حکومتی بوده و بقیه مردک عادی از این بخش دورتر زندگی می کردند. گودال‌هایی نامنظمی نیزدر بخش شرقی این شهر در کنار دیوارهای محافظ دیده می ‌شود که در گذشته ‌های دور به ‌عنوان استخر مورد استفاده قرار می گرفته، خانه‌های کوچکی نیز در بخش جنوبی شهر گور وجود داشته که در آن سفالینه ‌هایی از دوران ساسانیان کشف شده است.

بخش های مختلف شهر گور

شهر گور دارای بخش های مختلفی بوده، از این بخش ها می توان به منار میلو، عمارت تخت نشین، رصد خانه، نقش چهار شاهزاده، دروازه‌های شهر گور اشاره کرد.

منار میلو

یکی از مهم ترین بخش های شهر گور که در مرکز شهر گور واقع شده منار میلو است، این منار به شکل مربع که دارای ارتفاعی حدود 80 متر بوده که بخشی از آن ویران شده است، دیواره‌هایی که در اطراف آن قرار داشته که هر ضلع منار میلو حدود ۲۰ متربوده که ویران شده، منار شهر گور هر ضلع آن فقط ۹ متر طول داشته و ۳۰ متر ارتفاعش بوده که اکنون زیاد از آن ارتفاعی نمانده است. این منار از مصالحی همچون تکه‌ های بزرگ سنگ، آهک و گچ ساخته شده، این منار نشانی از قدرت پادشاهان آن دوره بوده، کاربری این منار دیدبانی بوده و برای اهداف نظامی و برگزاری مراسم آیینی از آن استفاده می شده است.

عمارت تخت نشین

در فاصله ۱۰۰ متری از جنوب شرقی منار میلو یکی از مهم ترین بناهای شهر گور قرار دارد، این بنا عمارت تخت نشین است، که در گذشته های دور بعنوان آتشکده از آن استفاده می شده، این عمارت دارای بخش های زیادی بوده که بیشتر آنها ویران شده و بقایایی کمی از آنها بجا مانده، در دوره ساسانیان این عمارت دارای ارزش بسیار زیادی بوده و آن را نمادی از الهه مقدس در دین زرتشت می دانستند، بقایایی از سنگ ‌فرش و دروازه ‌ای سنگی در بخش‌های شرقی این عمارت توسط باستان ‌شناس‌ها کشف شده است.

رصدخانه

از دیگر بناهای کشف شده در این شهر باستانی رصدخانه آن می باشد، که توسط یک باستان ‌شناس  آلمانی پروفسور دیتریش هوف در سال ۱۳۸۴ کشف گردید، این رصدخانه به شکل دایره می باشد و از مصالحی همچون گل و خشت ساخته شده است. رصدخان شهر گور یکی از قدیمی ‌ترین رصدخانه‌های ایران بشمار می رود، رصدخانه قطری حدود ۵.۶۵ متر دارد و برروی دیوارهای آن از ابزارهای رصد ستاره‌ها و سکوهای نموداری به چشم می خورد، این رصدخانه در ایران نشان دهنده پیشرفت تمدن در دوره ساسانیان می باشد.

نقش چهار شاهزاده

در پی کاوشی و بررسی که کارشناس‌ های آلمانی بر روی این شهر باستانی داشته اند، در نزدیکی منار میلو نقش ۴ شاهزاده ساسانی را کشف کرده اند، این نقوش شامل یک شاهزاده مرد، نوجوانی با بره‌ای در آغوشش و ۲ شاهزاده زن می باشد. این نقوش مربوط به دوره پادشاهی اردشیر بابکان بوده که ارزش تاریخی بسیار زیادی را دارد.

دروازه‌های شهر

۴ دروازه در شهر تاریخی و باستانی گور وجود دارد که به نام های بهرام، مهر، اردشیر و هرمز معروف بوده و در 4 بخش شمال، شرق، جنوب و غرب شهر قرار داشته، این دروازه‌های شهر به دروازه‌ها و سردرهای تخت جمشید شباهت بسیار زیادی دارد، در این دروازه ها از رنگ ‌های مختلفی برای تزئین استفاده شده که نشان ‌دهنده توجه و تمایل ساسانیان در دوره ساسانیان بوده است.

ثبت ملی شهر گور

شهر باستانی گور یکی از مهم‌ ترین جاهای دیدنی استان فارس که دارای ابهت و وسعت زیادی می باشد و از تاریخی ترین شهرهای باستانی در ایران که در آن پادشاهان ایرانی بزرگی زندگی می کردند به همین دلیل این شهر باستانی در تاریخ ۲۴ شهریور سال ۱۳۱۰ به‌ ثبت ملی رسیده است.

بهترین زمان بازدید از شهر گور

همانطور که می دانید استان فارس دارای آب و هوای گرمی می باشد و حرارت دمای زیاد آن در تابستان ها غیرقابل تحمل است و پیشنهاد می کنیم در فصل تابستان اصلا به این شهر باستانی دیدن نکنید زیرا در این شهر جایی برای استراحت و فرار از گرما ندارید، از این رو بهترین فصل سفر و بازدید از شهر باستانی گور فصل پاییز و زمستان و همین طور اوایل بهار می باشد.

مسیر دسترسی از شهر باستانی گور

برای دسترسی به شهر باستانی گور باید در ابتدا به سمت استان فارس و شهر فیروز آباد بروید، این شهر در فاصله ۱۰۰ کیلومتری از جنوب شیراز و ۲۰۰ کیلومتری از شمال بندر سیراف واقع شده است.